polonia360.com

1. UCAR.

Realizacja programu Unmanned Combat Armed Rotorcraft rozpoczęła się w 2002 roku i miał on na celu, jak sama nazwa wskazuje, pozyskanie bezzałogowego bojowego wiropłatu. Miał on wykonywać zadania samodzielnie lub w grupach, współpracując lub nie ze śmigłowcami załogowymi. Do konkursu organizowanego przez agencję DARPA i US Army zgłosiło się ze swoimi propozycjami cztery firmy zbrojeniowe [2]. Dwóch finalistów zostało wybranych latem 2003 roku, a w 2009 miała zakończyć się ostatnia jego faza, mająca wyłonić zwycięzcę. Niestety już rok później, nie zostały przyznane na niego dalsze fundusze i został anulowany (tak, jak kilka lat później pojazdy z rodziny Future Combat Systems, z którymi UCAR-y miały współistnieć na polu walki).



2. Bezzałogowy AH-6.

Zakończenie się tego programu niepowodzeniem, wcale nie spowodowało, że US Army przestała dążyć do pozyskania maszyny takiego rodzaju. Nie musiała jednak rozpoczynać nowego konkursu, ponieważ uczestniczyła w pracach nad 2 śmigłowcami bezzałogowymi, które mogły przeistoczyć się w UCAR. Pierwszym z nich był, przejęty w 2003 roku MQ-8 Fire Scout, który docelowo miał przenosić uzbrojenie, ale w 2010 roku został on jednak przejęty przez US Navy. Drugim, nadal rozwijanym, jest Unmanned Little Bird, czyli bezzałogowy AH-6 (zmilitaryzowany MD 530F), bazujący na sławnym MH-6 Little Bird sił specjalnych (wywodzącego się z znanego OH-6 Cayuse). ULB stał się bardziej znany całkiem niedawno, za sprawą pojawienia się w listopadzie 2011 roku, informacji o przejęciu przez US Army, pierwszego śmigłowca bojowego AH-64D Apache Block III [3]. Jednym z licznych ulepszeń tej wersji, jest możliwość sterowania z niego powietrznym pojazdem bezzałogowym (śmigłowy ULB lub skrzydlaty MQ-1C Grey Eagle). Zamierzam porównać ULB i założenia koncepcji UCAR, żeby sprawdzić, w jak dużym stopniu jest on jej (niezamierzoną) realizacją.


 3. Porównanie.

Niestety nie ma zbyt wielu informacji, na temat wymagań stawianych przed Unmanned Combat Armed Rotorcraft. Z tych informacji, które o nich znalazłem na Deagel.com wynika, że masa startowa takiego wiropłatu została określona na 2,5 tony (tyle waży OH-58D Kiowa Warrior, AH-6 = 1,6 tony). O wymiarach brakuje informacji, z rysunków wynika tylko, że byłby dość szeroki). Przy takiej masie, prawie na pewno byłby on (nieznacznie) większy niż AH-6 (dł.=10 m, śr. wirnika=8,3 m, wysokość=2,5 m, jest on niewiele krótszy od MQ-8B, ale od niego niższy). Jego prędkość maksymalna miała wynieść 315 km/h, prędkość wznoszenia 152 metry na minutę, a pułap maksymalny 5600 metrów. Dla AH-6 jest to odpowiednio: 282 km/h, 630 metry na minutę i 5700 metrów. Zwykły zasięg (promień działania) nie jest znany, ale raczej nie zakładano większego niż ma AH-64D (~500 km, dla AH-6 wynosi on 430 km), długotrwałość lotu zakładano 10 godzin (dla MQ-8B wynosi ona 8). UCAR miał przenosić pomiędzy 225 a 450 kilogramów uzbrojenia łącznie (AH-6 nie więcej niż 200 kg). (Całkowity?) koszt jednej takiej maszyny szacowano (ostatecznie pewnie by wyniósł więcej) na kwotę pomiędzy 4 a 8 milionami USD, a koszty eksploatacyjne na 10 do 40% AH-64A Apache, a cena bezzałogowego AH-6 wynosi ok. 2 mln USD (pojedynczego AH-64D blisko 40 mln USD).


 4. Kwestia stealth

Bezzałogowy bojowy wiropłat miał być zbudowany całkowicie w technologi stealth. Możliwość wykrycia jego radarem, miała być zmniejszona poprzez nadanie jemu odpowiedniego kształtu (co widać po rysunkach poszczególnych kandydatów) oraz poprzez chowanie uzbrojenia w wewnętrznych komorach (jak w przypadku RAH-66 Comanche). Także znacznie miał zostać zredukowany jego ślad termiczny i hałas. A jak pod tym względem prezentuje się Unmanned Little Bird?

Aktualnie kiepsko. Z racji niezbyt dużych wymiarów trudniej go wypatrzeć, ale nie zastosowano w nim żadnych modyfikacji, zmniejszających możliwość jego wykrycia innymi sposobami. Nie oznacza to jednak, że się do tego nie nadaje. Podczas wojny w Wietnamie, CIA wykorzystywała do swoich operacji parę wyciszonych (jeden z elementów przeprowadzonej modyfikacji) OH-6A zwanych „Quiet One„. Dokładając do tego rozwiązania zastosowane w Stealth Blackhawk’u, nie powinno być problemów ze znacznym wyciszeniem ULB. Ślad cieplny można zmniejszyć poprzez montowane na wylot spalin urządzenie, schładzające i rozpraszające je. Małą sygnaturę radarową tego niewielkiego śmigłowca bezzałogowego, można jeszcze bardziej zmniejszyć poprzez zastosowanie materiałów pochłaniających promieniowanie radarowe i zmiany w kształcie kadłuba. Jedynie uzbrojenia nie ma gdzie schować. Taka jego zmodyfikowana wersja mogłaby wyglądać bardzo podobnie jak ta, przedstawiona na rysunku poniżej.


5. Podsumowanie

Poza brakiem redukcji wykrywalności, znacznie mniejszą długotrwałością lotu, mniejszym ładunkiem uzbrojenia i mniejszym stopniem autonomiczności, ULB jest bliski spełnienia lub przewyższa założenia koncepcji UCAR. Spełnienie pierwszego wymogu nie będzie trudne, jeżeli US Army się na to zdecyduje. Długotrwałość lotu/zasięg można zwiększyć, poprzez umieszczenie w tylnej części pasażerskiej, kolejnego zbiornika z paliwem (jakieś 300 kg na dodatkowe paliwo – w AH-6 jest miejsce dla 5 osób, więc ULB możne zabrać zamiast nich jakieś 500 kg ładunku). Dzięki 4 belkom na uzbrojenie i dynamicznemu rozwojowi małogabarytowej amunicji, może jej zabrać więcej niż mogło by się zmieścić w wewnętrznych lukach UCAR-a. Jak widać, ULB nie można nazwać jeszcze prawdziwie bojowym wiropłatem. Braków nie ma jednak po co uzupełniać, póki nie zostanie wystarczająco rozwinięta zdolność do samodzielnego operowania. Gdy tak się stanie, będzie można zapożyczyć odpowiednie systemy z UCAV-ów (np: z X-47B) i wykorzystać je w bezzałogowym AH-6. Do tego momentu ULB może z powodzeniem być wykorzystywany, jako zwiadowca dla AH-64D Apache, w miejsce większego, droższego (ok. 8 mln USD) i załogowego OH-58D, który nie może się doczekać następcy.


 6. Zagraniczne odpowiedniki ULB

Bliski spełnienia wymagań postawionych przed UCAR-em (a nawet przewyższający je w niektórych parametrach) był ujawniony w 2004 roku Snark [4]. Został on zbudowany z kompozytów (w tym kevlaru) przez firmę z Nowej Zelandii. Posiada on długość 8,5 metra, szerokość (razem z wysięgnikami) 1,8 metra, wysokość 4,3(?) metra i masę startową ok. 1130 kg. Uwzględniono w nim rozwiązania, które maksymalnie zmniejszyły jego wykrywalność w trzech głównych tego aspektach. Jego prędkość wynosi ok. 280 km/h, zasięg szacowany jest na 1500 km, długotrwałość lotu na ok. 8 h, a koszt na 5 mln USD. Może zabrać on ładunek (uzbrojenie i/lub systemy obserwacyjne) o masie ok. 680 kg. Jego prototyp był gotowy zanim dwóch finalistów wspomnianego programu zbudowało wstępne swoich kandydatów. Gdyby ten śmigłowiec został do niego zgłoszony, Amerykanie mieliby możliwość wybrania, mniej zaawansowanej, ale co ważne, niemal istniejącej już maszyny, spełniającej założenia i o bardzo dużym potencjale rozwojowym. Snark Mk.III miał charakteryzować się zwiększoną długotrwałością lotu zwiększoną do 30(!) godzin i udźwigiem do 907 kg. Po zmianie silnika na mocniejszy, prawdopodobnie prędkość maksymalna też uległaby zwiększeniu. Śmigłowce tego typu mają jeszcze jedną, interesującą zaletę – może on być składany/rozkładany przez 1 osobę w czasie nie przekraczającym 4 h.

Inną konstrukcją, nie będącą przeróbką istniejącego śmigłowca jest izraelski Picador [5]. Ten także wykonany z wykorzystaniem technologii stealth śmigłowiec bezzałogowy, jest jeszcze bardziej mniejszy od AH-6. Jego pierwszy autonomiczny lot miał odbyć się pod koniec 2010 roku. Na razie nie było mowy o zintegrowaniu jego z uzbrojeniem, jednak nie powinno być z tym większych problemów.

Sebastian 'eshelon' Buczkowski
eshelon.wordpress.com

Kopiowanie treści tego artykułu bez wiedzy i zgody autora jest zabroniona.

UZUPEŁNIAJĄCE LINKI:

[1] „Lone Ranger” – artykuł o UCAR na www.flightglobal.com (EN);

[2] wizualizacje propozycji pozostałych rywali w programie UCAR:

> McDonnell Douglas/Boeing, > Northrop Grumman/Kaman, > Sikorsky

[3] dziennikzbrojny.pl;

[4] więcej o Snarku na www.specops.pl;

[5] więcej o Pikadorze na www.homelandsecuritynewswire.com (EN)