Hiperglikemia jest specjalistycznym terminem określającym zbyt wysoki poziom glukozy (cukru) we krwi. Powstaje, gdy organizm ma za mało insuliny lub gdy nie może jej prawidłowo wykorzystać. Gdy układ hormonalny pracuje prawidłowo będzie regulował ilość cukru, który zostanie przechowany i wykorzystany do produkcji energii. U osób chorych na cukrzycę, niesprawność mechanizmów obniżających stężenie glukozy we krwi (trzustki odpowiadającej za produkcję insuliny) powoduje ciągły wzrost stężenia cukru. W pewnym momencie dochodzi do zaburzenia równowagi organizmu, uszkodzenia nerwów i naczyń a nawet do śpiączki cukrzycowej.
Hiperglikemia jest główną przyczyną powikłań cukrzycy, występuje od czasu do czasu u wszystkich diabetyków. Stanem przeciwnym jest hipoglikemia, czyli zbyt niski poziom cukru we krwi.
Poziom glukozy we krwi przekraczający 110 mg/dl (6,1 mmol/l) przed posiłkiem lub 160 mg/dl (8,9 mmol/l) w 2 h po posiłku uznaje się za zbyt wysoki. W przypadku osób chorujących na cukrzycę typu 1 i 2 wartość ta powinna wynosić mniej niż 140 mg/dl (7,8 mmol/l) 2 h po posiłku.
Co powoduje hiperglikemię u osób chorych na cukrzycę?
Jest wiele przyczyn podwyższenia cukru we krwi, najpopularniejsze to:
- Niedostarczenie organizmowi wystarczającej ilości insuliny
- Jedzenie zbyt dużej ilości węglowodanów
- Zmniejszona aktywność fizyczna
- Stres
- Choroba
- Zakażenie
Jakie są objawy hiperglikemii u diabetyków?
- Jeśli masz cukrzycę, bardzo ważne jest, abyś znał objawy hiperglikemii. Do wczesnych należą:
- Wysoki poziom glukozy we krwi i w moczu
- Wzmożone pragnienie
- Bóle głowy
- Trudności z koncentracją
- Niewyraźne widzenie
- Częste oddawanie moczu
- Uczucie zmęczenia
- Utrata masy ciała
Długotrwała hiperglikemia może spowodować:
- Infekcje skórne
- Wolno gojące się rany i skaleczenia
- Pogorszenie wzroku
- Uszkodzenia nerwów (powodujące nadwrażliwość lub niewrażliwość na bodźce, utratę włosów)
- Problemy z żołądkiem i jelitami (m.in.: przewlekłe zaparcia lub biegunki)
Jak leczyć?
Przede wszystkim należy stale kontrolować poziom glukozy we krwi.
Często można obniżyć poziom cukru poprzez ćwiczenia. Jednakże, jeśli wynosi on powyżej 240 mg/dl, należy zbadać mocz na obecność ciał ketonowych. Jeśli są one obecne, nie wolno ćwiczyć. Aktywność fizyczna w takim przypadku może spowodować wzrost poziomu glukozy we krwi.
Zmniejszanie ilości spożywanych pokarmów może pomóc przy hiperglikemii. Współpraca z dietetykiem oraz ustalenie odpowiedniego planu posiłków jest niezwykle ważne. Jeśli ćwiczenia i zmiany w diecie nie skutkują, lekarz może zmienić ilość insuliny lub ustalić odpowiednie leki. Aby znaleźć najbezpieczniejszy sposób na „zbicie” cukrów najlepsza będzie konsultacja z lekarzem.
Co może spowodować nie leczona hiperglikemia?
Hiperglikemia może stanowić poważny problem, jeśli nie będzie leczona. Ważne jest, aby stan ten wykryć jak najszybciej, gdyż może rozwinąć się kwasica ketonowa (przy cukrzycy typu 1) lub HHNS (HONKC, przy typie 2).
Stan zwany kwasicą ketonową (śpiączka cukrzycowa) rozwija się, gdy organizm nie ma wystarczającej ilości insuliny. Bez tego hormonu nie może wykorzystać glukozy jako „paliwa”, dzięki czemu organizm rozkłada tłuszcz do wykorzystania energii.
Podczas rozkładania tłuszczu produkowane są ketony („odpady”). Organizm nie toleruje dużej ilości ciał ketonowych i stara się ich pozbyć poprzez mocz. Niestety, wiele z nich odkłada się we krwi, co może prowadzić do kwasicy ketonowej. Kwasica ketonowa jest zagrożeniem dla życia i wymaga natychmiastowego leczenia, a objawy obejmują:
- Duszność
- „Kwaśny” oddech
- Nudności i wymioty
- Suchość w ustach
HHNS/HONKC jest skrótem określającym rodzaj śpiączki cukrzycowej który wiąże się z wysoką śmiertelnością u chorych na cukrzycę typu 2. Stan charakteryzuje się hiperglikemią, hiperosmolarnością i odwodnieniem bez kwasicy ketonowej. Śpiączka ta jest zwykle spowodowana infekcją, zawałem, udarem lub inną ciężką chorobą. Niedobór insuliny prowadzi do wysokiego stężenia glukozy, co skutkuje zwiększeniem osmolarności krwi. Prowadzi to do nadmiernego oddawania moczu, co z kolei skutkuje zmniejszeniem objętości osocza (hemokoncentracja) przez co dalej wzrasta poziomu glukozy we krwi. Nie występuje kwasica ketonowa, gdyż obecność pewnej ilości insuliny hamuje lipolizę (rozkład trójglicerydu).
Jak zapobiec hiperglikemii?
Aby zapobiec hiperglikemii u osób chorych na cukrzycę należy stale kontrolować poprawność swego jadłospisu, programu ćwiczeń, przyjmowanych leków oraz zaleceń lekarza.
Kontroluj spożywane posiłki, ilość węglowodanów, które twój organizm powinien zużyć
Badaj stężenia cukru we krwi.
Powinieneś umieć rozpoznawać stany, kiedy należy skontaktować się z lekarzem (gdy masz powtarzające się nieprawidłowe odczyty cukru we krwi).
Zawsze miej przy sobie specjalny identyfikator (np. opaskę), który informuje, że masz cukrzycę. Dzięki niemu, można otrzymać natychmiastową pomoc w razie nagłego wypadku.
blog-medyczny.pl